"Osmanlı Belgelerinde Filistin" adlı eser Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından 2009 yılında yayınlanmıştır.
Filistin toprakları, sınırları içinde İslâmiyet, Hıristiyanlık ve Museviliğin ilgi odağı olan Kudüs'ü barındırmasıyla ayrı bir önem taşır. Bölge, bu sebeple hemen her devirde dünyanın alâkasını üzerinde toplamıştır.
1517'de Kudüs'ün fethedilmesiyle Osmanlı hakimiyetine giren Filistin, bu tarihten itibaren 1917 yılına kadar geçen 400 yıllık zaman diliminde en uzun istikrar dönemini Osmanlı yönetiminde yaşamıştır.
Osmanlılar Mekke ve Medine'den sonra üçüncü kutsal şehir olarak kabul ettikleri Kudüs'ü de içine alan Filistin topraklarının barış ve huzur içinde idaresine her zaman özen göstermişlerdir.
Kutsal mekânlarda her dinin mensuplarının kendi inançlarını serbestçe icra etmelerini sağlamayı bir devlet politikası olarak benimsemiş ve bunu başarıyla sürdürmüşlerdir. Ayrıca farklı din ve mezheb mensuplarının birbirlerinin özgürlük alanına müdahale etmemeleri konusunda ciddi anlamda hassasiyet göstermişlerdir.
XIX. yüzyılın son çeyreğinden itibaren artarak devam eden bölgeyi ele geçirme gayretlerine ve uluslararası müdahalelere rağmen, Filistin'de barış ve istikrarı koruma politikasından vazgeçmeyen Osmanlı Devleti;
Bu alanda gerekli gördüğü idarî, askerî ve iktisadî tedbirleri almıştır. Bu anlamda tamamen kanun ve yönetmelikler çerçevesinde hareket edilmiş ve uluslararası normlara riayet edilerek konjonktür gözetilmiştir.
Devletin arzu etmediği yönde gelişen olaylara müdahale etmede yasal çerçevenin dışına çıkılmamıştır. Bilindiği üzere arşiv belgeleri, geçmişi geleceğe taşıyan en güvenilir delillerdir.
Geçmişten devraldığımız bu büyük mirası korumak, gerektiği gibi değerlendirip gün ışığına çıkarmak ve yayınlamak; Osmanlı Devleti'nin yönetim anlayışını dünya kamuoyuna duyurmak bakımından önemli bir görevdir.
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü olarak bu anlamda bir hazineye sahip olduğumuzun bilincindeyiz. Bu itibarla üç kıtada pek çok ülke ve milleti ilgilendiren konularda, Osmanlı Devleti'nin diğer milletlerle olan yönetim ilişkilerine dair yayınlar yapmaktayız.
Genel Müdürlüğümüz, Osmanlı Belgelerinde Filistin adlı bu çalışma ile kutsal bölgelerin idaresinde gösterilen özen ve titizliğe dair dünya kamuoyuna önemli bir hizmet sunma amacını taşımaktadır.
Bu çalışmada, Filistin'in Osmanlı idaresinde bulunduğu zaman diliminde bölgeye götürülen sosyal ve idârî hizmetler ile en üst seviyede emniyet ve huzuru sağlamaya yönelik askerî tedbirlere dair örnekler seçilmiştir. Seçilen belge örneklerinde görüleceği üzere, Osmanlı Devleti bilhassa Kudüs ve çevresini huzur ve istikrar içinde yönetmeyi temel amaç edinmiştir.
"Osmanlı Belgelerinde Filistin" adlı kitap;
-
Osmanlı Devleti'nin bugünkü Filistin bölgesiyle ilgili idari konular,
-
Sağlık, asayiş, imar, Musevilerin Filistin'e yerleşmesi,
-
Eğitim ve sosyal hayat, cemaatlere tanınan din hürriyeti ve kültürel mirasın korunması
bölümlerinden oluşmaktadır ve 197 belge, 4 harita, 79 fotoğraf, 2 gravür ve 1 plan ihtivâ etmektedir.
Eserin hazırlanması sırasında emeği geçen Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü personeline teşekkürlerimi sunuyorum. Bu çalışmanın, Osmanlı idaresinden sonra suların hiç durulmadığı Filistin'de, karşılıklı iyi niyet ve haklara saygı çerçevesinde barış ortamının tekrar tesis edilmesi yolunda bir umut ışığı olmasını temenni ediyorum.
Doç. Dr. Yusuf SARINAY / Devlet Arşivleri Genel Müdürü