Evanjelizm (Hıristiyan Siyonizmi)
Kıyametin insan eliyle geleceğine ve bunu Yahudilerin yapacağına fakat Evanjelistlerin de süreç için altyapı hazırlaması gerektiğine inanmış tarikat olan Evanjelizm, Amerika’daki Hıristiyan toplumunun en tutucu ve radikal kanadını ifade eder. Evanjelizm, ilk kez Protestan reformu sırasında Luther ve onun bağlılığı için kullanılmıştır. Ancak bugün için Evanjelizm Amerika’daki Hıristiyan toplumunun muhafazakâr kesimini tanımlar. Yahudilere ve Siyonizm’e olan ilginç bağlılıkları ise Evanjelikleri Hristiyan dini içinde oldukları farklı bir yere oturtur. Evanjelikler Eski Ahit’in, “Yahudilerin tanrının seçilmiş halkı ve kutsal toprakların Yahudilerin malı olduğu, Yahudilerin Mesih'in gelişi ile dünya egemenliğine ulaşacakları” gibi kehanetlerini tamamen kabul ederler. Bu konuda kendilerine düşen en büyük misyonun ise Yahudilerin egemenliğine destek vermek olduğunu düşünürler. Bu bakımdan bir nevi Hristiyanlık ve Yahudiliğin karışımından meydana gelen ve Protestanlığın bir alt mezhebi olan Evanjelistlere Siyonist Hristiyanlar da denmektedir. Evanjelizm’in kökenleri 17. yüzyıl İngiltere’sindeki isyankâr püriten küçük burjuvaziye kadar uzanır. İngiltere’de baskı gören püritenlerin önemli bir kısmı yeni dünyaya (Amerika) göç etti. Kendilerini, İsa Mesih’in geri döneceği ortamı hazırlamak üzere tanrı tarafından seçilmiş bir grup olarak görmeye başladılar. Amerika onların vadedilmiş topraklarıydı. İkinci Dünya Savaşı sonrası Nixon ile yavaş yavaş politikaya ısınmaya başlayan Evanjelist taban, asıl uyanışını Reegan döneminde gerçekleştirdi. Clinton döneminde ise aynı gelişmeyi gösteremediler. Bugün Evanjelistlerin ABD’nin ulusal ve uluslararası politikalarını etkileyecek güçte olduğu tartışılmaması gereken bir gerçektir. Bush ve neo-conların yaşama geçirmeye çalıştıkları Genişletilmiş Ortadoğu Projesi'nin, Evanjelistlerin “Yahudilere vaat edilmiş topraklar” ve “Armageddon Savaşı” inançlar ile birebir ilintili olduğu dikkat çekmektedir. Dünya çapında güçlü televizyonlardan, gazete ve yayınlardan, internet sitelerinden, video oyunlarından, sinema sektöründen ve bilim-kurgu romanlarından yararlanarak misyonerlik yapmaktadırlar. Bunun neticesinde Amerika’daki Evanjelist Protestanların sayısında ciddi bir artış gözlenmektedir. Evanjelistler 1987’de Protestan nüfusun %41’lik bir dilimini oluştururken 2004’e gelindiğinde bu oran %54’e ulaşmıştır. Nüfusu 300 milyonu bulan Amerika’da Evanjelistlerin sayısı 100 milyonu aşmıştır. 1950 yılında tüm dünyadaki sayıları 4 milyon kadarken 2004 yılı sayılarına göre 500 milyonu aştıkları görülüyor. Evanjelik inancına göre; Tanrının Evanjelik Protestan Hristiyanlar için olan uhrevi (cennetle ilgili) ve Yahudiler için de dünyevi (yeryüzüyle ilgili) olmak üzere iki planı vardır. Öteki dinlere mensup insanlar ise tanrı için önem taşımazlar. Tanrının Yahudilerle ilgili planı gereği Yahudiler, vaat edilmiş topraklara dönüp Büyük İsrail’i kuracak ve dünyaya egemen olacaklardır. Evanjelikler ise bu plana destek olacaklar ve kendileri için kurtuluş ahirette gerçekleşecektir. Eski Ahit (Tevrat ve Zebur) ve Yeni Ahit’ten (İncil) oluşan Kitab-ı Mukaddes’e göre, İsa Mesih’in yeryüzüne yeniden inebilmesi için Yahudilerin “Kenan Diyarı” olarak da adlandırılan ve kendilerine tanrı tarafından vaat edildiğini iddia ettikleri topraklarda toplanmış olması gerekmektedir. Evanjelist Hristiyanların Yahudilere ve İsrail’e duydukları muazzam sempatinin ve Evanjelizm-Siyonizm ittifakının kaynağı ise bu inanıştır. Mesih geldiğinde bir tarafta Yahudiler ve evanjelikler, diğer yanda Müslümanlar olacak ve iki taraf arasında büyük bir çatışma yani “Armageddon Savaşı” yaşanacak ve İsa önderliğindeki Yahudiler ve evanjelikler savaşı kazanarak dünya egemenliğine ulaşacaklardır. Neresinden tutsanız sapkınca ve tutarsız olan bu inanışa göre Hz. İsa, yeniden yeryüzüne geldikten sonra Armageddon (İbranicede Megiddo Tepesi anlamına gelir ve Kudüs'ün güneyinde Megiddo ovası vardır.) savaşında Deccal’i ve ordusunu yenecektir. Ancak Hz. İsa’nın yeryüzüne dönebilmesi için gelişini tamamlayacak alametlerin “hızlandırılması” gerekmektedir. Vuku bulacağına inanılan yedi aşama şunlardır: Yahudilerin Filistin’e geri dönmeleri: Hitler’in zulmünden kaçarak Filistin’e dönen Yahudilerin, 1948 yılında İsrail Devletini kurmaları ve ardından 1967 yılında Kudüs’ün tamamını ele geçirmeleri, Evanjelik Protestanlar tarafından Mesih’in gelişinin yaklaştığına dair güçlü ipuçları olarak değerlendirilmektedir. Büyük İsrail’in kurulması “Büyük Ortadoğu” veya “Genişletilmiş Ortadoğu” olarak adlandırılan proje çerçevesinde Irak ve Afganistan’ın işgal edilmesi, İran ve Suriye’yi de işgal etme planları ve Irak’ın kuzeyi ile Güneydoğu Anadolu Bölgemizi içine alan bir Kürt Devleti kurma hazırlıkları da bu çerçevede değerlendirebilir. Yahudiler de dahil olmak üzere tüm dünya uluslarını İncil’in “müjde” olarak vaaz edilmesi. Misyonerlik faaliyetleri bununla bağlantılıdır. Rice Üniversitesi Sosyoloji Profesörü William Martin’e göre yabancı ülkelerde faaliyette bulunan Protestan misyonerlerin yaklaşık %90’ını fundamentalistler ve evanjelikler oluşturmaktadır. Yedi yıl sürecek olan felaket dönemi: Türbülasyon veya kaos olarak da adlandırılan bu dönemde Yecüc ve Mecüc orduları tarafından İsrail işgal edilecek ve ABD ile İngiltere İsrail’in yardımına geleceklerdir. İsa Mesih’in ikinci kez dünyaya gelişi. Armageddon Savaşı Kıyametin kopması ile İncil’e ve İsa Mesih’e inananların cennete yükseltilmeleri. Evanjelistlere göre insanlığın kaderi ilahi bir senaryo ile önceden belirlenmiş ve herkes gibi Yahudiler de bu kozmik tiyatroda kendilerine biçilmiş rolü (Büyük İsrail’i kurmak) oynamaktadırlar. Sonuç olarak tarihte ilk kez farklı inanç ve hesaplarla “Kral Davud” soyundan gelen Yahudilerin beklediği “Mesih” Evanjelist Hristiyanların beklediği “İsa Mesih”, Şiilerin beklediği “Kayıp 12. İmam Mehdi” ve 21. yüzyılın ilk çeyreğine yönelik “kuvvetli inanç” ve spekülatif siyasi hareketler şaşılacak derecede örtüşüyor!.. Evanjelizmin Temel İnançları: - Hz. İsa (as) Mesih’in babasız doğumunu, çarmıha gerilmesini yeniden dirilmesini ve yeryüzüne ikinci kez geleceğini kabul ederler. - İnanç ve ibadet konularında Kutsal Kitap’ın en güvenilir kaynak olduğuna inanırlar. - Kürtaj, zina ve homoseksüelliğin, Tanrı’nın gazabına sebep olduğuna inanırlar. - Eski Ahit’in; Yahudilerin “Tanrının Seçilmiş Halkı” olduğu, Kutsal Toprakların Yahudilerin malı olduğu, Yahudilerin Mesih’in gelişi ile bir dünya egemenliğine ulaşacakları gibi kehanetlerini tamamen kabul ederler. - Tanrının nezdinde öteki dinlere mensup insanların bir değerinin olmadığına inanırlar. - Tanrının, Evanjelik Protestan Hristiyanlar için uhrevi ve Yahudiler için de dünyevi olmak üzere iki planının var olduğuna inanırlar. Tanrının Yahudilerle ilgili planı gereği Yahudilerin vadedilmiş topraklara dönüp Büyük İsrail’i kuracağına ve dünyaya egemen olacağına, evanjeliklerin ise bu plana destek olacağına ve evanjeliklerin kurtuluşunun ahirette gerçekleşeceğine inanırlar. - Mesih geldiğinde, Yahudiler ve evanjeliklerin bir tarafta, diğer tüm insanların bir tarafta olacağına ve iki taraf arasında büyük bir savaşın yani “Armageddon Savaşı”nın yaşanacağına ve Mesih önderliğindeki Yahudiler ve evanjeliklerin savaşı kazanarak bütün dünyaya egemen olacaklarına inanırlar. Evanjelizm ve Siyaset 2010 yılında, ABD’de Pew Araştırma Merkezi tarafından yapılan bir araştırmada halkın %42’si kendini evanjelik olarak tanımlamaktadır. ABD başkanlarının neden evanjelizme hizmet etmek için yarıştıkları işte bu rakamda saklıdır. 1945-1953 yılları arasında ABD başkanlığı yapmış ve Missouri eyaletinde aktif bir mason olduğu bilinen Harry Truman’ın başkanlık döneminde evanjelikler daha da güçlenmiş ve isteklerini rahatça kabul ettirecek düzeye ulaşmışlardır. H. Truman, İsrail’in 14 Mayıs 1948 yılında tek taraflı bağımsızlığını ilan etmesinden dakikalar sonra İsrail’i ilk tanıyan ülke olmuştur. H. Truman’dan Jimmy Carter’a kadar (1977) gelen ABD başkanları ise evanjelik olmamalarına rağmen evanjelik kitleyi karşılarına almamak için siyasi davranarak evanjeliklerin isteklerini çoğunlukla yerine getirme stratejisi izlemişlerdir. 1977-1989 yılları arasında ABD başkanları olan Jimmy Carter ve Ronald Reagen ise evanjelik olduklarını kamuoyuyla paylaşmışlardır. Reagan’ın, ekonomik kriz döneminde Tanrının buyruklarına ve Altın Yasa’ya göre yaşanması halinde ABD bütçesinin denkleşebileceğini ileri sürmesi, evanjelizme olan inancının ne derece kuvvetli olduğunu göstermektedir. 1993-2001 yılları arasında ABD başkanlığı yapan Bill Clinton, dindar olmasına rağmen evanjelik değildir. Ancak, Clinton İsrail ziyaretinde kippa takmış, Barack Obama döneminde ABD dışişleri bakanlığı da yapan eşi Hillary Clinton ise Burak Duvarı’nda Yahudilerle birlikte Yahudi inanışlarına göre ibadet etmiştir. 2001-2009 yılları arasında iki dönem ABD başkanlığı yapan George Bush ise Presbiteryen kilisesine bağlı olarak yetişmiş ve Amerikan başkanları içinde evanjelizmin en amansız savunanı olmuştur. Bush’un kurduğu hükümetin önemli noktalarında evanjelikler ve bu akımdan etkilenen mezheplere mensup kişiler yer almıştır. Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve büyükelçiliklerde sadece evanjelik Hristiyanların değil Yahudilerin de sayısı geçmiş yıllara göre artmıştır. 2009 yılında göreve gelen Barack Obama’nın evanjelik olmadığı ise açıkça bilinmekteydi. Obama’nın Ortadoğu politikası evanjelizm anlayışına göre şekillenmedi, ancak evanjelikleri karşısına almamak için de yoğun çaba harcamıştır. 2016 yılı kasım ayında seçilen ve 2017 yılının ocak ayında göreve başlayan Donald Trump’ın dindarlıktan uzak bir hayat sürdüğü herkes tarafından bilinmektedir. Göreve geldiğinden itibaren sert protesto ve eleştirilerle karşılaşan Trump, evanjelizm anlayışına hizmet ederek seçmenlerinden büyük kamuoyu desteği almıştır. İsrail tarafından kahraman olarak görülen Trump’a yapılan övgüler öyle bir seviyeye gelmiştir ki; İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ABD ziyaretinde kendisini 2500 yıl önce yaşamış olan ve Eski Ahit’e göre M.Ö. 6. Babil’i fethederek İsrailoğullarının sürgününe son veren Pers Kralı Kiros (Cyrus)’a benzetmiştir. Evanjelikler; Trump’ın da Kiros gibi dindar olmamasına rağmen, Tanrının kutsal amacı için bir araç ve bir taşıyıcı olarak görevlendirildiklerine inanmaktadırlar.
Kaynak
Dr. Abdurrahman Küçük, Prof. Dr. Günay Tümer, Doç. Dr. Mehmet Alparslan Küçük, Dinler Tarihi, 2002, Ankara. Şener Faruk Bedir, Birey ve Toplum, 2013. İsmail Vural, Evanjelizm, İstanbul, 2005. Yasin Yaylar, Evanjelizm ve Türkiye Planı, Ahi Evran Üniversitesi, 2011. Merve Şebnem Oruç, Yeni Şafak, 2018. Şener Faruk Bedir, Birey ve Toplum, 2013.
