İzak Rabin
İzak Rabin, İngiliz Manda İdaresi altındaki Filistin’de 1922 yılında dünyaya geldi. Ailesi, İsrail’e "Üçüncü Göç" olarak anılan istila hareketi ile geldi. 18 yaşında Amerika’ya göç eden Babası Nehemiah, Paole Zion partisine katıldı ve soyadını Rabin olarak değiştirdi. 1917 yılında, Yahudi Birliği’nden gönüllü bir grupla Filistin’e gitti. İzak’ın annesi Rosa Cohen ise 1890 yılında Belarus’ta dünyaya geldi. Bir haham olan ve Siyonist harekete karşı çıkan babası kızını bir Hıristiyan okuluna gönderdi. Siyasete ilgi de duyan anne babasının isteklerine uymayarak ilk kez 1919 yılında Filistin’e gitti, bir süre sonra da Kudüs’e taşındı. Kudüs’te doğan İzak Rabinin ailesi, o daha bir yaşındayken Tel Aviv’e taşınmıştı. Burada yetişen Rabin, Amerikalı diplomat Dennis Ross’a göre, dindar değildi ve hatta İsrail’in tanıdığı en laik insanlardandı.
Rabin, 1941 yılında, Haganah adlı paramiliter terör örgütüne katıldı. 1945 yılında, Hayfa’nın 20 km. güneyindeki Atlit Kampında tutulan 2. Dünya Savaşında Avrupa’dan kaçan ve yasa dışı yollardan Filistin’e gelen Yahudi göçmenlerini özgür bırakmayı amaçlayan projenin liderliğini yaptı. Yahudi teröristlere karşı düzenlenen ara Şabat operasyonunda beş ay tutuklu kaldı. Rabin, serbest bırakıldıktan sonra Haganah örgütünün ikinci Palmach Taburu'nun başına geçti ve 1947’de Palmach’ın Operasyon Şefliği'ne yükseldi. 1948 Arap-İsrail Savaşı esnasında Rabin, Kudüs’teki operasyonları yönetti ve Necef’te Mısır Ordusuyla savaştı. İzak Rabin o döneme kadar gerçekleşen en büyük operasyon olan 1948 Temmuz ayında yürütülen Danny Operasyonu'nda yardımcı kumandanlık yaptı ve Ramle ile Lidda şehirleri ele geçirildi. Bu iki şehrin ele geçirilmesinden sonra, Arap nüfusu şehirlerden ayrıldı. 1949 yılı başında Rabin, Mısır'la Rodos Adası’nda yapılan ateşkesgörüşmelerinde İsrail'i temsil eden heyette yer aldı. Bu müzakerelerin sonucunda 1949 Ateşkes Anlaşması imzalandı ve 1948 Arap-İsrail Savaşı resmi olarak sona erdi. Savaş sonrasında İzak Rabin, Palmach’ın en kıdemli üyesiydi. 1964 yılında Rabin, Levi Eşkol tarafından İsrail Genelkurmay Başkanlığına atandı. David Ben-Gurion’un ardından Başbakan olan Levi Eşkol, fazla askeri tecrübeye sahip olmadığından İzak Rabin geniş hareket serbestisine sahip oldu. Rabin’in komutasındaki İsrail ordusu; 1967 yılında, Mısır, Ürdün ve Suriye’ye karşı Altı Gün Savaşı'nda zafer kazandı. Kudüs’ün doğusu 6 gün savaşıyla İsrail tarafından ele geçirildi. Ardından, İzak Rabin geçirdiği sinirsel bir rahatsızlık nedeniyle kısa bir müddet tedavi gördü ve daha sonra İsrail ordusunun başındaki görevine tekrar döndü. 1968 yılında emekliye ayrılan Rabin 27 yıllık askeri hayatına son vererek Washington büyükelçisi oldu. Bu dönemde, ABD ve İsrail arasındaki siyasi ve stratejik ittifakın güçlendirilmesinde büyük rol oynadı. 1973 yılında parlamentoya girdi ve İşçi Partisinden bakan oldu. 1974 yılı haziran ayında ise İsrail’in beşinci başbakanı seçildi. İzak Rabin, başbakanlığı döneminde Yom Kippursavaşı sonrasında Mısır ve Suriye ile ateşkes anlaşması imzaladı. 1987 yılı Aralık ayında Filistinliler tarafından İsrail’e karşı başlatılan 1.İntifada hareketine yönelik, intifadanın şiddetle bastırılması görüşünü benimseyenlerden biri olan İzak Rabin, Filistinlilerin evlerini yıkma, şüphelileri mahkemeye çıkarmadan bir yıla kadar gözaltında tutma, Filistinlileri sınır dışı etme gibi uygulamaları başlatmıştır. 1993 yılında İzak Rabin’in ikinci kez başbakanlık görevini yürüttüğü dönemde İsrail ile Filistin Özerk Yönetimi arasında Oslo Anlaşmasına Yaser Arafat ile birlikte imza attı. 1994 yılında ise İsrail ve Ürdün arasında yapılan barış anlaşmasını Kral Hüseyin ile imzaladı. 1994 yılında ise İzak Rabin‘e, Şimon Perez ve Yaser Arafat ile birlikte Oslo Anlaşmaları’ndaki çabalarından dolayı Nobel Barış Ödülü verildi. İzak Rabin, Oslo Barış sürecine karşıtlığıyla bilinen 27 yaşındaki Yigal Amir adında aşırı sağcı bir İsrailli öğrenci tarafından 4 Kasım 1995 günü bir miting sırasında vurularak öldürüldü. İzak Rabin'in cenazesine,ABD Başkanı Bill Clinton, Avustralya başbakanı Paul Keating, Mısır Başkanı Hüsnü Mübarek ve Kral Hüseyin gibi birçok dünya lideri katıldı.
Kaynak
Wikipedia, Yeniakit
