Cezzar Ahmed Paşa
Osmanlı adına Mısır ve çevresini idare eden Abdullah Bey öldürülünce, yerine Cezzar Ahmed Paşa atandı. Zamanla farklı görevleri başarı ile ifa eden Cezzar Ahmed Paşa, Akkâ şehrini merkez edinerek daimi olarak Sayda, zaman zaman da Şam Valiliği yapmıştır. O, bu zaman diliminde Sayda bölgesinde hem Ruslar ve Fransızlar’ın Doğu Akdeniz’de hâkimiyet kurma arzuları ile mücadele etmiş hem Hac Emirliği yapmış hem de aynı yıllarda vuku bulan Vehhabi isyanlarında gösterdiği başarılarla Osmanlı Devleti’nin bölgedeki en güvendiği bürokratı olmuştur. Ancak Paşa’yı dünyaya tanıtan en mühim hadise şüphesiz o zamana kadar girdiği bütün savaşları kazanıp kendisini yeni İskender olarak gören Napolyon’u Akkâ önlerinde durdurması ve sonunda Fransızları Mısır’ı terke zorlamasıdır. 1799 yılında Ortadoğu seferine çıkan Fransız General Napolyon Bonaparte, Mısır’ı işgal etmiş, yolu üstündeki kıyı şehirlerini zapt etti. Önce Gazze’yi sonra Yafa’yı aldı. Yafa’yı ele geçirince de şehirde katliam yapmış, 4000 insanı katletmiş ve yağma başlatmıştı. Akkâ ‘ya kadar gelen Napolyon, teslim ol çağrısının, şehri savunan Cezzar Ahmed Paşa tarafından reddedilmesi üzerine, Yafa ’da yaptıklarını burada da yapabilmek için kenti kuşattı ve top ateşine başladı. Kuşatma yaklaşık iki ay boyunca devam etti. Son günlere doğru Nizam-ı Cedit ordusuna mensup askerlerle takviye olan Osmanlı direnişi karşısında artık Napolyon’un ümitleri kırılmış, “bir ihtiyarın oyuncağı olduk” diyerek çekilme kararı almıştı. 64 gün süren kuşatma sonuçsuz kalmış, önemli miktar dada zayiat verilmişti. 20 Mayıs 1799’da geri çekilme kararı alırken kendisinden hatıra olarak yaptığı insanlık dışı katliamlar kalıyordu. Cezzar Ahmed Paşa ise elindeki Fransız esirlere insanca muamele etmiş, bir kısmını serbest bıraktırmış, bir kısmını da kalenin onarım işlerinde çalıştırmayı uygun görmüştür. Cezzar Ahmed Paşa, 1804 yılında Akkâ’da vefat edene kadar Akkâ Beylerbeyliği görevini sürdürmüştür. Türbesi, hayatta iken Akkâ’da inşa ettirdiği Cezzar Ahmed Paşa Camiinde bulunmaktadır. Cezzar Ahmed Paşa karşısında ilk yenilgisini yaşayan Napolyon Bonaparte: '' Akkâ’da durdurulmasaydım, bütün Doğu’yu ele geçirebilirdim!'' sözünü söylemiştir.
İbrahim Alaeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946), TDV İslam Ansiklopedisi (c.7, s.516)
